Сепарацијата е процес на одвојување на млечната маст од млекото врз основа на различна густина на млечната маст и млечниот серум, со помош на центрифугална сила. Сепарацијата дава два производи: стандардизирано млеко и стандардизирана павлака. Одвојувањето се врши во уреди наречени сепаратори во кои по принципот на центрифугална сила се одвојуваат три различни густини.
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Слика 1. Сепаратор и составни делови на сепараторот
3.1.2 Бактофугација
Бактофугирањето е одвојување на бактериите и нивните спори од млекото со помош на центрифугална сила. Бактофугаторите се уреди слични на сепараторите со чија помош се одвива бактофугацијата. Спорогените бактерии се најтешки и затоа и најлесни за отстранување. Ова се искористува при производството на сирење, поради посакуваната пониска топлинска брада. Со бактофугација, повеќе од 99% од спорогените бактерии може да се отстранат од млекото.
3.1.3 Хомогенизација
Хомогенизацијата е процес на намалување и изедначување на големината на млечните масни топчиња (глобули) во млекото под дејство на висок притисок. Во производството на сирење ретко се користи бидејќи грушот од таквото млеко е потежок за преработка, сурутката е слабо одвоена и има значително губење на протеини, но хомогенизираното млеко побрзо се згрутчува и задржувањето на мастите во млекото е поголемо, а со тоа приносот на сирење е поголем. Хомогенизираното млеко се користи само во производството на свежи и кремасти сирења и меки сирења со благородни мувли (Tratnik, 1998).
3.2 ТОПЛОТНА ОБРАБОТКА НА МЛЕКОТО
3.2.1 Пастеризација
Процесот на загревање на млекото до 100 °C, со цел да се уништат патогените микроорганизми и да се зголеми трајноста на млекото се нарекува пастеризација.
Уреди за пастеризација:
- Едноставен базен.
- Дупликатор.
- Затворен цевен пастеризатор
- Плочест пасреризатор.
- Котелски пастеризатор.
Начини на пастеризација:
- Ниска или трајна пастеризација, се изведува на температура од 63-65 °C за 30 минути.
- Средно или краткорочно пастеризирање, се изведува на температура од 71-74 °C за 40 секунди.
- Висока пастеризација, се изведува на температура од 85 °C за 1 минута.
1. ДОДАТОЦИ ВО МЛЕКОТОИ НИВНАТА УЛОГА
За да се олесни одделувањето на сурутката од грушот во млекото и да се намали загубата на казеин и млечна маст, во млекото се додаваат различни додатоци.
4.1 СИРИШТЕ (МАЈА)
Сириштето претставува екстрат кој што е изолиран од желудникот на младите цицачи, а на пазарот се наоѓа во форма на прав или, пак, течност.
Јачината на сириштето е од 1 : 10 000 до 1 : 15 000, што значи дека сириштето може да згрутчи 10 000 – 15 000 делови млеко за 40 минути на температура од 35 °C.
Може да се најдат и сиришта кои се со липолитички ензими, и микробни сиришта кои имаат посилно протеолитичко влијание па затоа се додаваат во помало количество и помалку се осетливи на промената на температурата и рН.
4.2 МИКРОБНИ КУЛТУРИ
Активноста на микробните култури зависи од видот на микроорганизмот и условите на животната средина за неговиот развој. Микробните култури играат повеќекратна улога во производството на млечни производи.
Тие се поделени на: микроби кои создаваат ароматични материи, произведуваат гас (CO2), киселина, протеолиза, липолиза и оние кои ги инхибираат непожелните микроорганизми.
4.3 КАЛЦИУМ ХЛОРИД (CaCl2)
Калциум хлоридот се додава за да се постигне постојано време на згрутчување и доволна цврстина на грушот при правење сирење со ензимски препарати.
4.4 БОЈА
Бојата се додава поради сензорните промени во бојата на млечната маст и бојата на сирењето. За да се подобри бојата на сирењата, се додаваат екстракти од некои бои (бета-каротен), црвен пипер и шафран.
4.5 МЕТАЛИ
При производство на некои видови на сирења се додава бакарен сулфат (CuSO4) поради